تغذیه صحیح به شیوه ی ایرانی

تنوع سفره سنتی ایرانی مطلوب و با معیار های سفره سالم هماهنگ است ، با توجه به هرم غذایی که تنوع را توصیه می کند این سفره همیشه حاوی مخلفات ،سبزی خوردن گاهی با پنیر ، ماست همراه با چند نوع سبزی مانند خیار ،نعناو سالاد، نان و یا برنج بعنوان غذای پایه نقش اصلی را در تامین انرژی بازی می کند . تمامی خورش های ایرانی یک تا چند نوع سبزی وبنشن و ادویه گیاهی همراه دارد. ما در ایران آش های بسیار متنوعی در اقلیم های مختلف داشته ایم و داریم که با محصولات گیاهی همان محل درست می شده است بنابر این اگر نگاه سنتی به سفره ایرانی داشته باشیم سفره از نظر تنوع مطلوب است ولی از نظر تعادل که به الگوی خوردن ربط دارد باید بیشتر توضیح داد.

برای مشاهده به ادامه مطلب... مراجعه نمایید.

منظور از تعادل اینست که ما به اندازه نیاز بدن غذا مصرف کنیم. یکی از نشانه های تعادل، وزن است . اگر ما وزن متعادلی داشته باشیم و غذایی که می خوریم تنوع کافی داشته باشد ولی وزن ما با مصرف آن بالا نرود می شود گفت که ما در مصرف غذا ،تنوع وتعادل را رعایت کرده ایم . علت اینکه من به تنوع اشاره می کنم اینست که برای سالم بودن ،بدن ما به عناصر و املاح مختلف و ویتامین های زیادی نیاز دارد ولی حتی مقدار بسیار کمی از این املاح و ویتامین ها برای فعالیت های سلولی ما کافی هستند . برای همین هم این مواد را ریز مغذی می گویند که البته واژه مناسبی نیست ولی در تعریف ریز مغذیها می گوییم مواد ی که به مقدار کم نقش مهمی در سلامت بدن دارند و باید حتما مصرف شوند.

شاید در جوامع شهری گرایش به بعضی از غذاهای صنعتی و استفاده از فست فود ها و حذف سودبخش ترین قسمت سفره یعنی سبزی خوردن،سالاد و مخلفات سفره مشکل بزرگی ایجاد کرده چون این غذا ها که گاهی برای راحت بودن آماده سازی توسط خانواده انتخاب می شوند و تهیه آنها وقت گیر نیست کالری بالایی دارند ولی املاح ،ریز مغذیها و آنتی اکسیدانها را ندارند در حقیقت شکم افراد را سیر می کنند ولی سلولهای بدن را سیر نمی کنند ضمن اینکه کالری اضافی می تواند موجب اضافه وزن و چاقی شود .

ما حتی در رستورانهای کشور نیز آن تنوع پر بار غذایی را نداریم و گاهی منوی غذایی رستورانها یک برگ است . در بعضی کشور ها خصوصا کشور هایی که توریست دارند یکی از جاذبه ها، تنوع غذایی است و گاهی باید در رستوران یک کتابچه را ورق بزنید و از گارسون سوالات زیادی بکنید تا بتوانید غذایی را انتخاب کنید. ولی در اغلب رستورانهای ایران خصوصا استانها و شهرهای جاذب توریست ما هیچ کدام از غذا های سنتی و متنوع سرو نمی شوند و لیست ساده غذایی حق انتخاب را از مشتری می گیرد .

در هر کشوری حتی اقوام مختلف و ادیان مختلف عادات و سلیقه های مختلفی دارند که همان ها رفتار های غذاییشان را می سازد.

این عادات و سلایق از نسلی به نسلی منتقل می شود و خصوصا از طرف زن خانواده و یا مادر که مسئول تولید غذاست به سایر اعضای خانواده چه دختر و چه پسر اثر می گذارد . دختران بعنوان مادران آینده همان شیوه خرید ، آماده سازی و طرز پخت را یاد می گیرند ودر کنار این سفره هر دو جنس ذایقه هایشان به این غذا ها خو می گیرد اگر پسر خانواده ای که مادرش او را با انواع غذا های شور یا به اصطلاح خوش نمک عادت داده است با دختری ازدواج کند که آن دختر در خانواده اش به غذا های کم نمک عادت کرده است همیشه این بحث سر سفره وجود دارد که غذا کم نمک است و یا من غذاهای مادرم را بیشتر دوست دارم بنابراین عادت ها ی غذایی ماندگاری عمیقی پیدا می کنند و رهایی از عادات غلط تلاش و ممارست لازم دارد و همین عادت های ماندگار خانوادگی است که شیوع بعضی از بیماریها را در خانواده ها موجب می شود در حالی که ما فکر می کنیم این بیماری ارثی است .

در خانواده هایی که عادت به غذاهای شور دارند و نمک دان سر سفره دست بدست می چرخد ، مخلوط های شور و ترشی حتما سر سفره هست ما شاهد افزایش فشار خون هستیم خودشان فکر می کنند که چون پدر بزرگ یا مادر بزرگ افزایش فشار خون داشته و حتی سکته مغزی داشته اند آنها هم مستعد هستند ولی ریشه این مستعد بودن تنها به نوع تغذیه افراد فعلی سر سفره برنمی گردد بلکه به نسلهای گذشته همین خانواده برمی گردد که مصرف غذای شور را بصورت عادتی در آورده که ذایقه آنها و پرز های چشایی آنها را تحت تاثیر قرار داده و در طول سالها آنها را به مصرف بیشتر نمک عادت داده است.

یا مصرف غذای چرب و سرخ کرده که جزو عادات ما ایرانی هاست موجب چاقی و بروز بیماریهای مرتبط با چاقی می شود . چاقی می تواند موجب شیوع بیماریهای عروقی قلب ، دیابت و سکته قلبی شود چاقی همچنین درد های مفصلی ،استخوانی و زانو درد ها را موجب می شود بنابراین ممکن است تصور شود که اگر افراد خانواده همگی بعد از 40 یا 50 سالگی زانو درد یا کمر درد دارند این به علت مسایل ارثی است در حالیکه علت چاقی است و چاقی به دلیل مصرف غذاهای چرب و تحرک کم است . یاد آوری کنم گاهی نوع روغن مصرفی هم در ایجاد این بیماریها دخیل است روغن ها همه به دلیل داشتن کالری بالا چاق کننده هستند ولی روغن هایی که اشباع شده هستند و حاوی ایزومر ترانس می باشند حتی اگر کم خورده شوند و فرد مصرف کننده چاق هم نشود می تواند در معرض خطر بیماریهای مختلف از جمله بیماری قلبی و عروقی قرار گیرد.

در بعضی از خانواده ها که مصرف شیرو فرآورده های لبنی محدود است و جانشین های کلسیم هم مصرف نمی شوند شیوع پوکی استخوان را ارثی تصور می کنند ولی این بیماری هم کاملا به شیوه زندگی و نوع تغذیه، انتخاب غذا و فعالیت های بدنی مرتبط است

ضمن اینکه با تغییر شیوه زندگی می توان به مقابله با این بیماریها رفت می توان گفت که در خانواده هایی که یک نوع بیماری مثلا دیابت شایع است با تغذیه صحیح و تغییر شیوه زندگی می توان بروز بیماریی را به عقب انداخت مثال جالبی را از شیوع و بروز دیابت در یزد که متاسفانه دیابت بسیار شایع است می زنم در این استان مواردی داریم که پدر بزرگ که در سن 70 سالگی به دیابت مبتلا شده ولی فرزندش در سن 40 تا 47 سالگی و نوه در 27 سالگی به دیابت مبتلا شده اند. شما این الگو را در بسیاری از خانواده ها با کمی بالا و پایین تر سن می بینید دلیلش هم مشخص است پدر بزرگ 70 ساله رژیم غذایی درستی نداشته ولی در نسل او فعالیت بدنی خیلی بیشتر بوده و بدن چربی اضافه را می سوزانده و هر چه سالها می گذرند بدون تغییر در الگوی غذا فعالیت و تحرک بدنی نسل جدید کم و کمتر شده چاقی زود تر خود را نشان داده و بروز دیابت زودتر اتفاق افتاده است بنابراین حتی اگر زمینه های ارثی فراهم باشد ،باانتخاب درست و تغذیه متعادل ، فعالیت بدنی و کاهش استرس ها می توان زمان بروز بیماری را به تعویق انداخت و طول عمر سالم تری داشت . بیماری در سنین پایین باوابستگی طولانی تر به دارو و رنج ناشی از بیماری کیفیت زندگی را پایین می آورد و عوارض ناشی از بیماری و عوارض دارویی به ناتوانی فرد دامن می زند.   

منبع : به سایت

مرکز آموزشی نیایش قوچان
www.niayesh581.blog.ir